Sabtu, 05 Mei 2018

NGAWANOHKEUN BASA SUNDA


NGARAN KEKEMBANGAN (BAHASA SUNDA)
Kembang Awi                   : Eumbreuk
Kembang Bako                 : Bosongot
Kembang Bawang            : Ulated
Kembang Boléd                : Téla
Kembang Cabé                 : Bolotot
Kembang Cau                    : Jantung
Kembang Céngék            : Péncéngés
Kembang Cikur                 : Jelengut
Kembang Eurih                 : Ancul
Kembang Gedang            : Ingwang
Kembang Génjér             : Gelenyé
Kembang Hoé                   : Bubuay
Kembang Honjé               : Comrang/Rombéh
Kembang Jaat                    : Jalinger
Kembang Jambé              : Mayang
Kembang Jambu Aér      : Lenyap
Kembang Jambu Batu    : Karuk
Kembang Jarak                 : Uing
Kembang Jéngkol            : Mérékényényén
Kembang Jeruk                 : Angkruk/Angkés
Kembang Jotang              : Puntung 
KembangKadu                  : Olohok
Kembang Kalapa              : Suligar
Kembang Peuteuy          : Pendul
Kembang Kaso                 : Curiwis
Kembang Kawung           : Pengis
Kembang Konéng            : Badul
Kembang Kulur               : Pelepes
Kembang Laja                    : Jamotrot
Kembang Leunca             : Pengit
Kembang Limus                : Saleksek
Kembang Lopang             : Cacas
Kembang Muncang         : Rinduy
Kembang Paré                  : Ringsang
Kembang Salak                 : Sedek/Gojod
Kembang Sampeu           : Dingdet
Kembang Taleus               : Ancal
Kembang Tangkil              : Uceng
Kembang Terong             : Moncorong
Kembang Tiwu                  : Badaus
Kembang Waluh               : Aléwoh




NGARAN SATO (BAHASA SUNDA)
Anak anjing                        : kirik/kicik
Anak bagong                      : begu
Anak bandeng                   : nanar
Anak banteng                    : bangkanang
Anak bangbung                : kuuk
Anak bangkong                  : buruy
Anak belut                          : kuntit
Anak bogo                          : cingok
Anak boncel                       : bayong
Anak buhaya                      : bocokok
Anak deleg                         : boncel
Anak embe                         : ceme
Anak gajah                          : menel
Anak hayam                       : ciak/pitik
Anak japati                         : piyik
Anak kancra                       : badal
Anak keuyeup                   : bonceret
Anak kuda                           : belo
Anak kukupu                     : hileud
Anak kutu                           : kuar
Anak lancah                        : aom
Anak lauk                            : kebul/burayak
Anak lele                             : nanahaon
Anak lubang                       : leungli
Anak maung                       : juag/aum
Anak monyet                     : begog
Anak munding                   : eneng
Anak reungit                      : utek-utek
Anak sapi                             : pedet
Anak ucing                          : bilatung







NGARAN PATUKANGAN
Anjun                    : tukang nyieun parabot tina taneuh
Bujangga             : tukang nyieun/nulis carita
Candoli                 : tukang ngajaga pabéasan di nu kariaan (biasana awéwé)
Gending               : tukang nyieun parabot tina kuningan
Kabayan               : tukang dititah ka ditu ka dieu
Kajineman          : 1) mandor sakitan, 2) tukang ngajaga jinem (nu dihukum)
Kamasan              : tukang nyieun parabot tina emas atawa pérak
Kebojengkeng  : tukang ngagusur padati
Kulaér                   : kusir anu tumpakna dina kuda karéta pangagung
Kuncén                 : tukang ngurus kuburan
Legig                      : tukang ngasruk dina pamoroan
Malim                   : tukang nalukkeun sasatoan
Maranggi             : tukang nyieun landéan jeung sarangka keris
Merebot              : tukang nakol bedug
Sarawédi             : tukang ngagosok permata
Pakacar                 : bujang, juru ladén
Palatuk                                 : iber anu tumpak kuda saheulaeun pangagung
Palédang             : tukang nyieun parabot tina tambaga
Palika                    : tukang teuleum (ngala lauk)
Pamatang            : tukang moro nu sok ngagunakeun tumbak
Pamayang           : tukang ngala lauk di laut
Panday                 : tukang nyieun parabot tina beusi
Paninggaran       : tukang moro
Sarati                     : tukang ngusir gajah


NGARAN PAKAKAS
Arit.                                       : Parabot paranti ngala jukut/Pare (rumput/padi)
Aseuk                                   : paragi ngaseuk
ancun                                    : paragi ngakut Es kacang
Balincong                             : Paragi Nugar
Baliung                                 : pakakas anu bisa dijieun Patik/rimbas
Bandring ( Ketepel)         : paranti maledogkeun Batu
Bedog                                   : paranti Ngadek
Congkrang                          : paranti nyacar
Dekol                                    : paragi ngadek tur bisa di pake nakol
Etem                                     : alat paragi dibuat ( ngala Pare)
Gacok                                   : alat paragi nugar
Gaet                                      : alat paragi ngait nu beurat tur di gagangan
Gegendir                             : alat paragi Neungeul nu beurat
Gobang                                : Saperti bedog tapi panjang
Gondewa                            : paragi mentangkeun jamparing
Jara                                        : alat paragi ngaliangan awi
jamparing                            : panah
Kikir                                       : alat paragi ngasah ragaji
Kored                                    : alat paragi miceunan jukut
kujang                                  : pakarang urang sunda baheula
Parang                                  : alat paranti ngababad jukut dina galeng
Sumpit                                  : alat paranti ngala lauk
Sundung                              : alat paranti ngawadahan Jukut




PAKAKAS DAPUR TINA ANYAMAN
Tolombong                         = Wadah bangsal,atawa hasil palawija
Dingkul                                 = sagedeeun tolombong
Gebog                                  = dingkul gede paranti wadah pare
Cecempeh                          = nyiru leutik paranti moekeun lauk asin
Nyiru                                     = paranti napikeun beas beunang nyosoh
Tampir                                  = nyiru gede paranti moekeun bangsal, sisikian
Besek                                    = paranti wadah dahareun dina hajatan
Tingkem                               = paranti wawadahan upama nyanyabaan (kikiriman)
Sumbul                                 = wadah sangu
Sumbul garitung               = sumbul gede anu aya gantunganana (wadah kadaharan)
Tetenong                            = wadah kadaharan
Pangangen                         = paranti (tempat ngakeul)
Ayakan                                                 = parantingalo huut lemes
Ayakan gede                      = paranti nyieun opak
Cecenting                            = boboko leutik kaulinan barudak
Boboko                                = Paranti wawadahan (sangu, balanjaan oge sok dipake ngisikan)
Pasegan                               = said kapalang
Said                                        = boboko gede
Totolonto                            = wangunna saperti tolombong (wadah timbel)
Aseupan                              = paranti nyangu
Hihid                                      = paranti ngageberan waktu ngakeul
Rombong                            = wawadahan keur ngala buah
Piruruhan                            = wadah runtah
Carangka                             = paranti wadah jukut
Rinjing                                  = paranti balanja ka pasar
Cireung                                = rinjing anu anyamanana carang dijieun tina hoe


PAKAKAS DAPUR TINA GARABAH :
Pariuk                                   = paranti ngangeun
Jajambaran                         = tempat kukumbah
Anglo                                    = hawu leutik paranti ngaliwet, naheur cai.
Keren                                    = panti nyieun surabi (anglo leutik)
Kekeb                                   = paranti nutupan sagu dinaaseupan
Cowet                                   = paranti nyambel, ngarujak, ngalotek .
Pependil                              = parandi ngaliwet
Gentong                              = wadah cai
Paso                                      = saleutikeun jajambaran
Mutu/gegerus                  = paranti ngarendos bumbu.



PAKAKAS DAPUR TINA KAYU JEUNG TI NU SEJENNA :
Seeng                                   = panti nyangu make aseupan
Anglo                                    = paranti ngayak tipung
Gerengseng                       = paranti nyieun dodol/wajit (tina tambaga)
Halu                                       = paranti nutu
Kele                                       = paranti ngala cai
Siwur                                     = paranti nyiuk cai
Canting                                 = siwur leutik tina awi
Sinduk                                  = paranti nyiuk angeun (tina batok kalapa)
Koja                                       = wawadahan tina jarring
Kaneron                               = kantong tina hoe anu bias dicangklek
Jojodog                                = paranti diuk bari nagog
Dingklik                                = jojodog jangkung keur diuk waktu gogoreng
Talenan                                = Paranti ngahiris bawang atawa bumbu liana
Cakil/cangklek                   = paranti ngagantungkeun siwur, ngaitkeun boboko
Teko                                      = paranti wadah cai pikeun nginum
Poci                                        = teko leutik
Meno                                    = cangkir leutik taya gagangan
Paraseuneu                        = tempat nyimpen bibinihan luhureun hawu
Kawali                                   = paranti gogoreng
Dongdang                           = wadah kadaharan(digotong) anu geus asakkeur ondangan
Bokor                                    = tempat bubuahan tina tambaga
Tampolong                         = tempat ngaluah (anu nyeupah)
Padaringan                         = tempat nyimpen beas
Goah                                     = ruangan leutik paranti nyimpen beas atawa tempat ngukus
Kati                                        = paranti nyiuk beas tina batok kalapa
Kacip                                     = pameulahan jambe (saperti gunting)
Cewo                                    = Wadah apu pikeun ngalemar
Loloco                                   = paranti ngaloco lemareun (biasa tina tambaga/kuningan sari)
Ulakan                                  = pikeun ngageleng jenggel keur nyieun opak
Songsong                            = paranti niup seuneu di hawu
Cempor                                = dammar leutik (make minyak tanah)
Damar                                   = pikeun nyaangan di dapur (make minyak tanah)
Delepak                               = paranti nyaangan make minyak suuk
Peso                                      = paranti keukeureut olahan di dapur
Abir                                        = peso gede paranti motongan daging
Dulang                                  = paranti ngarih atawa ngakeul tina kayu
Keda                                      = paranti nyimpen sangu tina kayu nari aya tutupna
Giribig                                   = sabangsa bilik tapi dianyam rarekep keur moe bangsal (pare)










Tidak ada komentar:

Posting Komentar